Budując nasz dom, musimy być świadomi kosztów, na które sami się narażamy. Zanim rozpoczniemy budowę, powinniśmy przygotować kosztorys, by sprawdzić, czy nasz budżet jest w stanie udźwignąć to dodatkowe zobowiązanie – a także by być świadomym, jak wielkie koszty poniesiemy, decydując się na tą inwestycję. Kosztorys jest o tyle ważny, że powinniśmy w nim przewidzieć również ewentualne koszty dodatkowe, których nie jesteśmy w stanie określić na początku (i nie mamy co do nich nawet pewności), ale dobrze o nich wiedzieć.
Kosztorys, który widzimy przy projektach domów, to kosztorys wstępny, często określany także „ślepym”. Jest tworzony przez architektów, którzy tworzą gotowe projekty domów, i zawiera opis prac budowlanych, które trzeba wykonać, by dom wybudować. Nazywamy go jednak ślepym, gdyż nie podaje on kosztów, jakie one niosą.
Kosztorys prosty uwzględnia już koszty budowy kolejnych etapów, ale nie zawiera on aktualnych cen na rynku.
Najważniejszy jest kosztorys inwestorski, który zawiera koszty wykonywania wszystkich prac na poszczególnych etapach, a ponadto także wyceny materiałów budowlanych. Mamy dwie formy zamówienia takiego kosztorysu – albo zamawiamy go wraz z projektem domu, albo zlecamy jego wykonanie specjalnemu fachowcowi: kosztorysantowi.
Kosztorysant może także stworzyć dla nas kosztorys pełny – zawiera on wszystkie niezbędne dane do oszacowania budowy całego domu. Nie chodzi więc tutaj o nakłady finansowe, jakie musimy posiadać, ale także wyszczególnia roboczogodziny i ilość materiałów potrzebnych do stworzenia domu. Taki kosztorys kosztorysant sporządza na podstawie aktualnych cen (KRN).
Kosztorys pełny jest także cennym dokumentem, jeśli staramy się o kredyt – możemy go dołączyć przy składaniu wniosku o jego udzielenie.